Veel eenjarige bloemen kan je in april-mei direct buiten (in de vollegrond) zaaien, en dat geldt ook voor kruiden en groenten. Tweejarige bloemen en vaste planten zaai je meestal eerst op een zaaibed, voordat je ze op de juiste plek uitplant. Buiten zaaien is eenvoudiger dan voorzaaien, maar door binnen voor te zaaien geef je planten een voorsprong; ze zijn dan al groter en minder kwetsbaar als je deze buiten uitplant. Warmteminnende gewassen zoals tomaat, paprika, courgette en pompoen zul je sowieso in maart of april moeten voorzaaien. Een kweekkasje met ventilatieopeningen is hiervoor ideaal of kies voor een minikas met zweltabletten (zie pagina 5). Je kan eventueel ook een plastic bakje nemen en dat afdekken met plasticfolie.

Zaaien op een zaaibed

1. Maak het zaaibed onkruidvrij, maak de grond wat los, hark deze egaal en druk licht aan.
2. Zaai breedwerpig of in rijtjes en zo dun mogelijk.
3. Geef direct water en zorg dat de grond de eerste twee weken niet uitdroogt.
4. Dun de zaailingen uit als ze te dicht op elkaar staan. Veel soorten (behalve die met een penwortel) kan je verplanten, gooi de uitgedunde plantjes dus niet weg! Kies voor het uitdunnen en verplanten een bewolkte dag; dit vermindert de kans op uitdrogen van de tere plantjes.

Voorzaaien stap voor stap

1. Vul de zaaibak met zaai- en stekgrond, gebruik voor heel fijn zaad vermiculite (zie pagina 4). Zorg dat de zaaibodem vlak is en druk deze licht aan met een plankje. Voor grote zaden is een zaaitray (met aparte vakjes) handig.
2. Strooi kleine zaden dun en gelijkmatig uit. Zaai grote zaden één voor één op 2-3 cm van elkaar. Zaai niet dieper dan de zaden dik zijn. Vergeet niet om elk zaaisel een plantenlabel met de naam van het gewas te geven.
3. Maak de zaaigrond met een plantenspuit licht vochtig en plaats de kap op de zaaibak.
4. Zet het kweekkasje op een warme, lichte plek maar uit de felle zon. Houd de zaaigrond licht vochtig en zorg voor voldoende ventilatie, zodra de plantjes zijn opgekomen.
5. Verspeen de plantjes zodra ze twee echte blaadjes hebben. Neem hiervoor plastic potjes of turfpotjes en vul deze met potgrond. Haal met een (verspeen)vorkje steeds één plantje voorzichtig los, prik met een (verspeen)stokje of potlood een gaatje in het midden van elke potje en zet hier het plantje in. Let erop dat de wortels goed naar beneden wijzen, druk de grond rondom goed aan en geef meteen water.
6. Zet de plantjes weer op een lichte, warme plek en zorg dat ze niet uitdrogen. Bescherm ze de eerste dagen daarom tegen felle zon.
7. Eind april is het tijd om de planten af te harden. Door ze regelmatig een tijdje buiten te zetten, wennen ze aan het buitenklimaat.
8. Na half mei mag je de planten buiten uitplanten. Geef ze na aanplant direct water, bescherm ze zo nodig tegen slakken en zorg - vooral de eerste weken - dat ze niet uitdrogen.

Welke grondsoort heb ik?

In grote lijnen onderscheiden we drie hoofdtypes: veen, klei en zand. Klei is zware, plakkerige grond die je kan kneden en veel water vasthoudt. Veen is donker, vezelig, meestal zuur en eveneens slecht waterdoorlatend. Zandgrond is licht, rul en laat water makkelijk door, maar droogt daardoor snel uit.

Je hebt klei en je hebt klei

Zelfs voor de planten die op klei gedijen, is zware kleigrond een uitdaging. Zware klei is compact, nat in de winter en keihard in de zomer. Water loopt slecht weg, de wortels krijgen weinig lucht en gaan rotten. Gelukkig kan je de structuur van de grond verbeteren door regelmatig compost of ander organisch materiaal toe te voegen. Een voordeel is dat planten op kleigrond vaak zonniger kunnen staan dan op zandgrond. Een plant die op zandgrond in halfschaduw moet staan, kan op kleigrond prima in de volle zon.